آیا میدانید که کلاه یک اکسسوری غیر ضروری یا ضروری به حساب میآید؟ زمانی که به تاریخچه کلاه برای زنان نگاه میکنیم، به سرعت متوجه خواهیم شد که هر دو مورد را در بر میگیرد. در واقع در طول قرون و دوران گذشته گاه کلاه یکی از اجزای ضروری لباس به حساب میآمده و گاه یک جزء نه چندان مهم که برخی از آن استفاده مینمودند.
استفاده از کلاه یا پوشش روی سر برای زنان در طول قرون وسطی به طور جدی آغاز شد، درست زمانی که کلیسا تصمیم گرفت موهای خانمها را بپوشاند.
در طول قرن هجدهم میلادی، هنرمندان با کلاه از خانه بیرون میآمدند و در نتیجه کلاه به یک ابزار حرفهای برای ایشان تبدیل شد. امروزه یک میلرین یک شخص مرتبط با حرفه ساخت کلاه را تعریف میکند. در قرن هجدهم یک میلرین در بیش از یک سبک شناخته میشد.
به طور سنتی برای یک زن، میلر نه تنها کلاه برای پوشاندن موها به حساب میآید بلکه دامنها، سایر اکسسوری و حتی عصا و چتر را برای تکمیل مجموعه در بر میگیرد. اصطلاح میلرین از شهر ایتالیا میلان میآید، جایی که در دهه 1700 یکی از نقاط جهان از نظر بافت و طراحی بهترین فرمهای کلاه و با کیفیتترین آنها بود و ساخت کلاه از این منطقه آغاز شد.
قرن هجدهم
کلاههای شاپرکی سبک پن کیک در طول قرن هجدهم میلادی در عرضهای مختلف و متفاوت تهیه میشدند. این کلاهها به گونهای بودند که آفتاب را از چهره افراد دور نگاه میداشت. بنابراین در طول این دوره به نظر میرسد که کلاه جزو لوازم اکسسوری و زیورآلات شیک خانمها به حساب نمیآمد.
در طول 1770 زمانی که کلاه گیس و مدل مو بسیار شیک تلقی میشد، کلاه گیس کلاش برای محافظت از موهای افراد از آب و هوا و سرما استفاده میشد. این کلاهها اغلب از نوارهای چوب یا چوب خردل ساخته شده و با ابریشم نیز تهیه میشدند. روبان جلوی این کلاه اجازه میداد که فرد در حالی که در مخالف جهت باد حرکت میکرد، کلاه روی صورت آن باقی مانده و نگه داشته شود.
پارچههای سادهتر در دهه 1780 به روی کار آمدند و سبکهای دموکراتیکتر را میتوان در این سالها و به دنبال انقلاب فرانسه مشاهده نمود. در این زمان پنبه یکی از پارچههای مد شده بود. کلاه پنبهای با یک روبان جداگانه تزئین شده و یکی از کلاههای شیک برای کلیه خانمهای جامعه به حساب میآمد. همچنین در سر دستهی کلاهها تاج بلند وجود دارد که با نوارهای روبان ابریشم تزئین شدهاند.
کلاه پس از انقلاب فرانسه از مد رفت و تنها طبقات بالای جامعه از آن استفاده میکردند و به نظر میرسد که شیک بودن این کلاه دموکراتیک را برای آنها به همراه داشته است.
کلاههای Turbans در سال 1790 به سبک انگلیسی معروف شدند و تا سالهای 1820 از این نوع کلاه به طور مداوم استفاده میشد. با شروع تجارت انگلیس با هند نیز پنبه به عنوان یک نخ و بافت مناسب برای کلاه انتخاب شد. البته به دلیل عدم دسترسی به دیگر بازارهای پنبه یعنی مصر و ایالات متحده امریکا استفاده از پنبه در تهیه کلاه کاهش یافت زیرا که اروپا و به خصوص انگلیس در روابط با این کشورها بسیار ضعیف بودند.
قرن نوزدهم- سالهای 1800 تا 1860
در دهه 1810 میلادی یکی از کلاههای مطرح به نام بونت که ارزان قیمت نیز بود، استفاده شد. این کلاه که از مقوا ساخته شده بود در یک ماشین غلطکی برای طراحی، فشرده شده و سپس با روشهای مختلف تزئین میگشت. در واقع کلاه بونت به دلیل عدم تجارت کالا از ایتالیا به صورت سنتی طراحی گردید. در نهایت این کلاه با ابریشم پوشش داده شده و طراحی آن موفقیت آمیز بود. در دهه 1820 این مدل از کلاهها با پر و کمان ابریشم تزئین میشدند و در این دهه به وفور استفاده میشد.
تا سال 1830 کلاههای بونت به نسبت زیادی رشد کردند. لبه بزرگ کلاه همانند قابی چهره را پوشانده و از جلو، چهره اصلی را برای دیگران مخفی مینمود. این مدل از کلاه علاوه بر این که هویت افراد را در زیر خود پنهان میکرد، بسیاری از خانمها با پوستهای حساس را در مقابل اشعههای خورشیدی محافظت میکرد.
استفاده از کلاههای با قاب بزرگ و اندازه لبه بلند در دهه 1840 به طرز چشمگیری کاهش یافت اما هنوز هم بیشتر موهای زنان و چهره آنها توسط این کلاه پوشانده میشد. از اواسط سال 1850 عرض کلاه کاهش یافت تا صورت و مو بیشتر از زیر آن نمایان گردد.
Bavolette یک غلاف روبان شکل در پشت کلاه بوده که هدف آن پوشش کامل گردن افراد است و در اواسط قرن نوزدهم یک منطقه اهرم محسوب میشد. پوشش گردن تنها در هنگام پوشیدن لباسهای شب اهمیت داشت.
یک بار دیگر در اوایل دهه 1850 نیز کلاهی معرفی شد که دارای تاج کوتاه بوده و احیا کننده کلاههای قرمز قرن هفدهم میلادی بود که تاج گسترده و عمقی کوتاه داشتند.
قرن نوزدهم- سالهای 1860 تا 1900
تا سال 1860، کلاههای بونت به عنوان یک کلاه مد شده جزو اصلی لباسهای خانمها بودند و از این زمان به بعد کلاه به یک اکسسوری صرفا تزئینی تبدیل شد. با توجه به قابلیتهای کاهش یافته و ظرفیتهای کم این کلاه، استفاده از کلاه در طول این دهه کاهش یافت. همچنین سبکهای جدید برای کلاه آغاز شد که دارای یک تاج بوده و همانند یک گلدان پر از تزئینات مختلف بود.
Fanchon یکی از این کلاهها بود که در سال 1865 محبوبیت پیدا کرد. این کلاه چیزی بیشتر از یک قطعه مثلثی از نی یا ابریشم بود که اغلب با نوارهای گسترده چانه را پوشانده و روی سر نگه داشته میشد.
در کل دهه 1860 بار دیگر کلاهها به یک اکسسوری ضروری در کمد لباس خانمها تبدیل شدند. کلاههایی مانند Glengarry و کلاه دایرهای شکل کوچک از این دسته بودند. سبک تیرولن که کلاهی با تاج بود در این دهه به اوج خود رسید و کلاههای عروسکی کوچک نیز در اواخر دهه ظاهر شدند، کلاههای عروسکی که با پرها تزئین شده بودند. این مدل از کلاه در جلوی سر قرار گرفته و بخش زیادی از موهای جلوی سر در زیر آن پنهان میشوند.
در طول دهههای 1870 تا 1880 کلاههای مد روز جزء اصلی لباسها شدند. زنانی که خواستار ظاهر کلاهی کوچکتر بودند اغلب از کلاههای بنتون استفاده کرده که در نهایت ظاهر آنها با کلاههای matronly تکمیل میشد. کلاههای بسیار بلند از اواسط دهه 1880 به عنوان یک کلاه یا گلدان سه طبقه شهرت یافت و یکی از کلاههای مطرح به حساب میآمد. این مدل از کلاه تاج بسیار بلندی داشته و روی مو قرار میگرفتند و ظاهری شبیه یک برج در ساختمان ایجاد میکردند. این سبک یکی از سبکهای احیا شده کلاه سوار زنان در طول قرن 18 بود. البته این سبک از کلاه به نوبه خود از جمله سبکهای مردانه همان دوره محسوب میشد.
لباسهای مردانه و کت و شلوار نیز در لباسهای زنانه در سالهای دهه 1890 از طریق فردهای جدید و لباسهای ورزشی وارد عرصه مد شدند. Boaters و Trilbys که قبلا از جمله لباسهای مردانه به نظر میرسد در این زمان لباس مناسب برای تمامی اقشار از زن و مرد محسوب میشد. استفاده از کلاه در اواسط دهه 1890 کاهش پیدا کرد اما در سال 1900 دوباره احیا شد.
قرن بیستم- سالهای 1900 تا 1920
در اوایل دوره ادواردین سالهای 1901 تا 1907 برای یک خانم کلاههایی به شکل اس طراحی شد. کلاه در این زمان یک عنصر ضروری محسوب میشد که در بالای موهای پوشیده شده قرار گرفته و به صورت لنگر روی صورت را میپوشاند. این فرم از کلاه به همراه لباسی روی کمر و دامن بسیار بزرگ به پایان میرسید. این کلاه محبوب در این دوران با نام تاک خوانده میشد.
پس از 1908، کلاه به طور فزاینده بزرگتر انتخاب شد. کلاههایی که تا سال 1911 طراحی و تولید میشد جزو بزرگترین کلاههای آن زمان بود. این کلاه اغلب لبههایی فراتر از وسعت یک کمربند داشته و روی سر قرار میگرفت و گاهی اوقات تا 18 اینچ نیز موها را پوشش میداد. هات پین که نام این کلاه بود مزایای مختلفی داشت و اغلب زنان بسیار ضعیف برای دفاع از خود از این مدل از کلاه استفاده میکردند.
در طول جنگ جهانی اول داشتن مدلهای موی مختلف کاهش یافته به طوری که کلاهها به تدریج به صورت کامل روی سر نشستند و به طور کلی کاملا واضح روی سر قرار گرفتند. پرچمهای بزرگ و تزئینات مختلف نیز از روی آن برداشته شد. این کار اگرچه غیر قانونی بود، اما در طول جنگ توجه کمتری به ظاهر خانمها وجود داشت و لذا تغییرات محسوسی را در آن دوران میتوان مشاهده نمود.
در پایان جنگ و به افتخار دختران قهرمان عصر سرباز، ایدهای جدید برای نگاه کردن و طراحی کلاه ایجاد شد. در این دوران بیش از هر چیز لباس پوشیدن این قهرمان مد نظر قرار گرفت. تاج عمیقی که در کلاه هنگام سفر در یک ماشین باز وجود داشت، امنیت بیشتری را برای سربازان دختر فراهم مینمود و تغییرات اصلی از این زمان شروع گشت.
قرن بیستم- سالهای 1920 تا 1940
cloche Crinoline با گل روبان در سال 1927، کلاه مخملی قرمز در سال 1920، کلاه فرانسوی سیاه و سفید در سال 1935 و کلاه تابوت سبز و زنگ زده در سال 1938 از جمله کلاههای مطرح در این دوران به حساب میآیند.
تاج کلاه تا دهه 1920 نیز ادامه یافته و در نهایت کل سر را در سبک cloche پوشش داد. این کلاه اگرچه اختیاری بود اما معمولا فقط در کلاههای تابستانه استفاده میشد و برای حفاظت از اشعههای خورشید به خوبی عمل میکرد.
تاجهای کلاه در اوایل دهه 1930 یک بار دیگر به سمت پایین حرکت کردند تا بتوانند موهایشان را کاملا بپوشانند. کلاههای عریض و گسترده در این زمان محبوب بودند. در روزهای تابستان گرم این مدل از کلاه همانند یک ناودانی و سایبان عمل میکرد که در حال حاضر مد نیستند.
قرن بیستم- سالهای 1940 تا 1965
زمان جنگ 40 ساله انواع مختلفی از کلاهها دیده شد که مناسب هر شکل، چهره، مدل مو و اولویت شخصی افراد بودند. در طول جنگ و در هر دو طرف اقیانوس اطلس، آثاری شگفت انگیز از سبکهای کلاههای مختلف دیده شد که از طریق شبیه سازی و طراحی مختلف به وجود آمدند. در حقیقت تنها چیزی که تغییر به خصوصی در آن دیده نمیشد، جنس ساخت کلاه بود و پر، گلهای مصنوعی و بسیاری از تزئینات دیگر برای این مدل از کلاه محبوب بود. این قطعات در فرانسه به عنوان یک کلاه برای مقاومت علیه اشغال نازیها محسوب میشدند. کلاههای عروسکی نیز بسیار کوچک بودند و در جلوی پیشانی قرار میگرفتند و سبکهای ویکتوریا نیز در این زمان احیا شد.
در واقع طراحیهای مختلف هر کلاه سبب شد تا تنوع در انتخاب کلاه توسط خانمها افزایش یابد اگرچه باز هم این قطعه از لباس به عنوان یک جزء ضروری نبود و بسیاری از آن استفاده نمیکردند.
جنگ سالهای 1940 و 1950 سبب شد تا بسیاری از زنان به طور مرتب و روتین لباس نپوشند. بنابراین برای حفظ بازار کلاه و با وجود راه اندازی صنعت ماشینسازی، بسیاری از کلاههای کوچک و با تاج کوتاه طراحی و به بازار عرضه شدند. در واقع با استفاده از این کلاهها دیگر نگرانی بابت سوار ماشین شدن و برداشتن کلاه از سر وجود نداشت و به همین خاطر با این روش تبلیغ کلاه بیشتر شد.
کلاههایی مانند پنکیک که روی سر و گردن قرار میگیرند از جمله سبکهای این قرن محسوب میشود. در اواخر دهه 1950 نیز کلاه توربان به مدرسه بازگشت. همانطور که در دهه 1960 این مدلها گسترش پیدا کردند، سبکهایی از کلاه نیز با شرایط انطباق یافتند. در این مدل از سبکهای کلاه، پف یا حصیرهایی در پشت سر قرار میگرفت که علاوه بر زیبایی میتوانست مطابق با سبک روز حرکت کند.
قرن بیستم- سالهای 1965 تا 2000
از اواسط دهه 1960 برای جوانان کلاههای مختلفی طراحی شد و البته به آرامی از یک وسیله ضروری برای خانمها به یک اکسسوری کاربردی و بدون محدودیت تبدیل شد. حتی لیاس کاتولیک نیز پوششهای کلاه را برای خانمها رها نمود. همچنین در سال 1967 بسیاری از پوششهای دیگر کاتولیک نیز برای خانمها کنار گذاشته شد. به استثنای کلاههای مد شده و لباسهای مختلف، هر چیزی که در دهه 1970 مد بود، کاملا ناپدید شد.
اعتبار نفوذ شاهزاده دایانا در دهه 1980 سبب ایجاد این فرآیند شد و بنابراین عدم استفاده از کلاه به یک سبک تبدیل شد. تلاشهای اخیر برای استفاده از کلاه برای خانمها برای سلامتی آنها بوده و بیشترین تمرکز و دلیل بر روی سوراخ شدن لایه ازون است. با این دلایل یک بار دیگر خانمها به کلاه و استفاده از آن فکر میکنند و در واقع نقش آن در میان لوازم جانبی و اکسسوری آنها، اگرچه مدت زمان زیادی است که از بین رفته اما احیای آن میتواند نتایج مثبت زیادی را به دنبال داشته باشد.
همانطور که میدانید امروزه اغلب خانمها از کلاه به عنوان یک اکسسوری ضروری استفاده نمیکنند و در واقع صنعت تهیه کلاه رو به افول رفته است. اما سالهای پیش رو میتواند نتایج بسیار درخشانی را از کاربرد انواع کلاه ایجاد کند، تنها با این پیش شرط که تولید کلاه به صورت شاخص برای خانمها و مطابق با سلیقه آنها باشد.